De regeringscoalitie van VVD en PvdA mag dan bij de laatste verkiezingen gedecimeerd zijn, minister Hennis van defensie blijft onverminderd strijdbaar. Ze heeft zichzelf tot spreekbuis gemaakt van de Amerikaanse plannen om de NAVO in Europa om te schakelen naar een aanvalsstrategie. Het tijdschrift Foreign Affairs schreef al begin juni dat de NAVO het recht moet krijgen zonder formaliteiten Europese grenzen over te steken (in oorlogstijd is de nationale soevereiniteit natuurlijk opgeheven, maar nu moeten militaire verplaatsingen nog worden aangekondigd). Een militair ‘Schengen’. 23 dagen later kreeg minister Hennis datzelfde idee! En laat er nu enthousiast op ‘haar idee’ gereageerd worden!
Het zou allemaal een beetje zielig zijn als we het niet hadden over een overduidelijke opbouw naar een groot militair conflict in de Baltische staten. Met het demissionaire kabinet Rutte als stemmingmaker. Op oorlogspad dus.
Bijna dertig grootschalige NAVO-oefeningen in Europa dit jaar, de opbouw van vier NAVO gevechtsgroepen in de Baltische staten, en nog een aantal specifieke infrastructurele voorzieningen geven blijk van de omschakeling naar een offensieve strategie. Nog in juli werd in Bulgarije, Hongarije en Roemenië de grote oefening Saber Guardian gehouden onder Amerikaanse leiding, waaraan 25 000 troepen uit 24 landen deelnamen. Daarnaast zijn er 4500 NAVO-troepen gelegerd in de Baltische staten (op rotatiebasis). Eenheden van het Amerikaans 2nd Cavalry Regiment liggen op 150 kilometer van de Russische exclave Kaliningrad, een overblijfsel van de USSR ingeklemd tussen Polen en Litouwen.
Zoals altijd spelen hier militaire en economische, vooral energiebelangen door elkaar heen. Vorig jaar besloot de EU al een pijplijn tussen Finland en Estland aan te leggen, en op 3 augustus jl. Is Polen akkoord gegaan met de Baltic Pipeline die vanaf 2020 gas van Noorwegen via Denemarken naar Polen gaat pompen. Vandaar gaat weer een pijplijn naar Litouwen en Slowakije, allebei belangrijke Gazprom-klanten.
Kaliningrad speelt in die context de rol die de Russische marinehaven Sebastopol op de Krim speelt, namelijk een strategisch punt van waaruit een hele regio militair kan worden gedomineerd. Er zal de NAVO veel aan gelegen zijn om een eind te maken aan de Russische ‘bezetting’ (het is het voormalige Oost-Pruisen, in 1944 door het Rode Leger op de nazi’s veroverd).
Vandaar dat de verwachting van de commandant van de Amerikaanse troepen in Europa, Hodges, dat Duitsland bij een crisis zijn spoorwegnet aan de NAVO ter beschikking zal stellen, niet ongegrond is.
‘De Russische dreiging’ moet bij dit alles dienen om aarzelingen in de publieke opinie en zelfs onder politici te overwinnen.
Dat er spanningen in de Baltische staten zijn, zal niemand betwisten. In Estland en Letland is 20 tot 25 procent van de bevolking Russisch, vooral in de steden: de helft van de Letse hoofdstad Riga is Russisch. In Litouwen wonen iets minder dan 10 procent Russen. Deze Russen worden op alle manieren in hun burgerrechten beperkt door de nationalisten die nu aan de macht zijn. Vaak met een achtergrond als ballingen in Noord-Amerika in de Koude Oorlog. T. H. Ilves, president van Estland van 2006 tot vorig jaar, groeide op in New Jersey en werkte in de VS voor het propagandakanaal Radio Free Europe; de voormalige Litouwse president V. Adamkus was eveneens 30 jaar lang Amerikaanse staatsburger en werkte hoofdzakelijk als officier voor de militaire inlichtingendienst. De Letse president, Vaira Vike-Freiberga, groeide op in Canada. Allemaal zijn ze na de instorting van de Sovjet-Unie spoorslags naar hun thuislanden teruggereisd om daar leiding te geven aan de anti-Russische krachten, met de Atlantische connectie hoog in het vaandel.
Anti-Russische wetten die in Oekraïne tot burgeroorlog leidden, provocerende parades van SS-veteranen en niet in de laatste plaats, NAVO-activiteit tot op enkele honderden meters van de Russische grens, het kan allemaal tot onrust leiden. Maar de NAVO is paraat. Minister Hennis herhaalt de Amerikaanse wensen als zijnde haar ‘idee’ (enthousiast ontvangen).
Een demissionair kabinet mag alleen lopende zaken behandelen, de minder belangrijke dus. Zoals een oorlog in Europa, de laatste naar we mogen aannemen… ?
Kees van der Pijl
Geen opmerkingen:
Een reactie posten