Tot voor kort refereerden de waarschuwingen voor het dreigende uitbreken van een groot wereldconflict aan het feit dat het honderd jaar geleden is dat de Eerste Wereldoorlog uitbrak. Maar de voormalige Amerikaanse minister van defensie Leon Panetta heeft nu gesproken over de Dertigjarige Oorlog. Bij dat conflict, een onder de vlag van de godsdienst (Roomskatholiek versus Protestants) uitgevochten ontbinding van het (Duits-Oostenrijkse) Habsburgse Rijk, kwam naar schatting tussen de 25 en 40 procent van de bevolking van Duitsland om. De oorlog duurde van 1618 tot 1648 en viel samen met de laatste 30 jaar van de Nederlandse 80-jarige oorlog; hij werd bij dezelfde vrede (Münster en Osnabrück) afgesloten. Wat de Dertigjarige Oorlog gemeen heeft met het conflict in het Midden Oosten is de bemoeienis van buitenlandse machten met een lokaal conflict dat uitgevochten wordt onder de banier
van godsdienstige sektes—maar dat zijn oorsprong heeft in de crisis van een maatschappelijke en politieke orde. 
Volgens Panetta is de nieuwe Dertigjarige Oorlog te wijten aan Obama die heeft verzuimd om militair in Syrië in te grijpen en Assad af te zetten. De VS hadden nooit de Russische bemiddeling om Assads chemische wapens te laten vernietigen, mogen accepteren. Net als Hillary Clinton vindt Panetta dat de Amerikanen de reeks van regime-veranderingen die begon met Afghanistan in 2001 en die daarna Irak en Libië heeft meegesleurd, ook naar Syrië hadden moeten doortrekken. Nu gaan we naar een oorlog die ook naar Nigeria en Somalië zal uitwaaieren, naast natuurlijk het Midden Oosten zelf, dat door de eerdere interventies al in brand is gezet.
Nederland is met de stationering van Patriots in Turkije vanaf het begin betrokken geweest bij de voorbereidingen voor een interventie in Syrië. Daar stonden we dan, samen met de Duitsers, om de Amerikaanse basis in Incirlik te verdedigen als het los zou gaan—maar dat gebeurde niet. Nu staat er iets heel anders op de rol—onze bondgenoten vallen elkaar aan.
Want laten we er geen doekjes om winden: door de invasie van Irak te steunen, hebben we dat land in de afgrond van het door Saoedi-Arabië aangestookte conflict tussen Soenni en Shia gestoten, en bij iedere volgende interventie waren we er weer bij. Dus steunden we in Syrië de opstand tegen Assad die gaandeweg in handen van de meest radicale elementen is overgegaan; wat er over is van de ‘gematigde oppositie’ (die vooral in de Westerse media heeft bestaan) heeft nu ook een pact met ISIS/ISIL gesloten.
En nu vraagt het Westen aan Turkije om te interveniëren en de door Koerden bewoonde Syrische stad Kobani te ontzetten—maar daarmee raken we in een onontwarbaar conflict verzeild. Want in Turkije is weinig animo om de Koerden, met wie binnenslands een burgeroorlog is gevoerd die tienduizenden doden heeft gekost, te verdedigen tegen een Soenni-strijdmacht die grote sympathie in Turkije heeft—na de zelfmoordaanslagen van ISIS/ISIL op stellingen rond Kobani werden volgens de BBC vanochtend naast de lijken van Tsjetsjenen ook die van Turken gevonden.
Het mooiste zou natuurlijk zijn als het Turkse leger, tienmaal zo sterk als wat er over is van Assad-getrouwe troepen in Syrië, doorloopt naar Damascus—en zoals premier Davutoglu heeft verklaard, dat zal noodzakelijk zijn als Turkije intervenieert. Maar door bovengenoemde tegenstrijdigheden kan dat niet, en is er dus een grote kans op het omgekeerde, nl. dat de uitslaande brand in Irak en Syrië ook naar Turkije overslaat, dat niet kan riskeren de tegenstellingen in eigen land te gaan activeren door tegen radicale Soenni’s ten strijde te trekken om de Koerden te redden.
In het parlement kraaide onze staatsman Frans T. dat er nog nooit zo’n draagvlak voor militair ingrijpen is geweest, want zelfs de SP heeft nu verklaard dat zij er als genocide wordt gepleegd, alsnog voor oorlog zijn. ‘Genocide’ is echter iets dat met de huidige media-management op bestelling geleverd kan worden. Het conflict in het Midden Oosten is uitgegroeid tot één groot bloedbad (ook de Amerikaanse en andere NAVO-bombardementen hebben al honderden burgerdoden gemaakt), en eerdere selectieve berichtgeving leert hoe daar incidenten uitgepikt worden om ‘morele paniek’ te veroorzaken—om vervolgens weer vergeten te worden als de aandacht naar iets anders verschuift. Eerst zaten de Yezidi’s op een berg, paniek! Waar zijn ze nu, wie hoort er nog over de Yezidi’s? Nu zit Kobani in de klem, paniek! Volgende week kunnen we weer heel ergens anders zijn. Net als in Joegoslavië, waar het allemaal begon met koekjes voor Sarajevo, worden ons slachtoffers naar keuze en boosdoeners naar keuze aangedragen. Nooit wordt de vraag gesteld wat onze rol is geweest en hoe we de spiraal van geweld kunnen terugdraaien.
Onze Koerden stonden eerder deze week al in de hal van de Tweede Kamer. In Duitsland is het al tot ernstige ongeregeldheden gekomen tussen Koerden en ISIS/ISIL-aanhangers—komt de Dertigjarige Oorlog dan terug naar waar hij ooit is bijgelegd?
Kees van der Pijl
Geen opmerkingen:
Een reactie posten