Met Donald Trumps inauguratie nog niet eens een feit, zijn we getuige van een ongekende, binnenlandse machtsstrijd, tot en met het chanteren van de aankomende president. Om de furieuze campagne tegen Trump te begrijpen, moeten twee zaken vooropstaan.
Ten eerste is een Amerikaanse president niet almachtig, verre van dat. Hij is de voorzitter van een doorlopende vergadering waaraan honderden afzonderlijke belangengroepen deelnemen. Vele daarvan zijn vertegenwoordigd in het Congres, en de machtigste ook in het kabinet. Als een president een te prominente belangengroep, bijvoorbeeld het militair-industriële complex, de voet dwars zet, is hij in groot gevaar. Dat ondervond J.F. Kennedy in 1963 (vermoord in Dallas), en Richard Nixon tien jaar later (tot aftreden gedwongen).
Ten tweede: de crisis van 2008 was niet een conjuncturele dip maar een wereldhistorische omslag die een periode van neergang van het Westerse kapitalisme heeft ingeluid. Toen de bevolking de rekening gepresenteerd kreeg voor de speculatieve praktijken van de allerrijksten en de banken en beleggingsmaatschappijen die voor hen werken, kwam het al sluimerende verzet tegen de neoliberale mondialisering en afbraakpolitiek in alle hevigheid naar buiten.
Zo bezien zou de verkiezing van Trump geen verrassing hebben moeten zijn, net zo min als de Brexit, of de opkomst van Wilders en Le Pen. Maar is Trump ook in levensgevaar? Mijn stelling is dat hoewel er machtige belangen achter de anti-Trump campagne zitten, de krachten die hem steunen niet minder indrukwekkend zijn.
Trump mag dan gekozen zijn op de golven van de volksopstand tegen het internationale kapitaal en het oorlogszuchtige imperialisme dat ermee gepaard gaat, maar hij zal niet regeren voor het volk. Zijn regering zal op de eerste plaats de belangen dienen van een nieuwe kapitalistische coalitie die haar eigen tentakels heeft in de inlichtingendiensten en de FBI, in de media en in de academische wereld. Ook het militair-industrieel complex heeft hier een rol—maar een andere dan onder Obama.
David T. Martin, een Canadese activist die in Mexico studeert (ik ken hem van zijn bijdrage aan een boek over internationale productie) schrijft dat je de coalitie achter Trump moet zien als samengesteld uit de grote energiemaatschappijen die toegang willen tot de rijke hulpbronnen van Rusland; en Wall Street, dat de deregulering van de financiële wereld nog verder wil voeren. Dit blok wil de militaire en inlichtingencapaciteit van de VS ombuigen richting China, om te verhinderen dat dat land zich verder opwerkt als uitdager van het Westen. Aangezien Trump banen terug will halen naar de VS, is hij ook minder geïnteresseerd in lage Chinese arbeidskosten. Martin laat zien dat dit blok net zo goed toegang heeft tot de inlichtingendiensten. De benoeming tot minister van buitenlandse zaken van Rex Tillerson, ex-CEO van ExxonMobil, gebeurde bijvoorbeeld op aanraden van Robert Gates, vanaf de jaren 70 de vertegenwoordiger van de Bush-dynastie en de grote oliemaatschappijen binnen de CIA (hij bracht het onder Bush Jr tot minister van defensie en werd door Obama in die rol overgenomen).
De Clintons en het Witte Huis van Obama vertegenwoordigen daarentegen de krachten van mondialisering en interventie, net als de Bush Jr –regering daartussenin. Bill Clinton breidde de NAVO uit tot vlak aan de Russische grens, George Bush Jr stak het Midden Oosten in brand, Hillary liet Gadaffi vermoorden en de regering van Obama zette deze politiek voort toen ze anti-Russische Oekraïense nationalisten en fascisten aan de macht hielp en de opstand tegen het Assad-regime in Syrië steunde.
Dit is de oorlogspartij, die het conflict met Rusland wil laten escaleren en Poetin afbeeldt als de duivel in persoon. Alles om de discipline in de NAVO te handhaven, de defensieuitgaven te verhogen en Amerikaanse vliegtuigen en wapens te verkopen (Trump daarentegen is kritisch over diverse nieuwe militaire vliegtuigen, zoals de gevleugelde doodskist, de F-35, bij ons de JSF). James Clapper, die voor hetzelfde geld volledig gediscrediteerd had kunnen zijn vanwege de onthullingen over afluisteren door de NSA, kreeg in plaats daarvan de kans om een lachwekkend rapport over het veronderstelde ‘hacken’ van de Amerikaanse presidentscampagne te produceren (pas nadat Hillary verloren had). CNN, de New York Times, de Washington Post en vele andere gevestigde media zijn de spreekbuizen van deze koers.
De tweede component van dit blok, nog steeds volgens David Martin, zijn de high-tech en media-bedrijven achter de offensieven om een TPP en een TTIP te realiseren. Zij willen de loonkosten omlaag krijgen door banen te exporteren naar Azië en China te integreren in een rond de VS georganiseerde wereldeconomie.
De campagne van Hillary liep snel zware averij op, eerst door de kansen van Bernie Sanders in de voorverkiezingen om zeep te helpen. Sanders zou de volksopstand tegen de mondialisering een linkse stem hebben gegeven (daarnaast zou hij Trump verslagen hebben). Een verbitterde Sanders-aanhanger in de Democratische campagne lekte het e-mail wachtwoord van partijvoorzitter John Podesta (een geregistreerde lobbyist voor Saoedi Arabië), en WikiLeaks maakte daarop openbaar hoe de Hillary-machine binnen de eigen partij Sanders had ondermijnd. Dit zou vervolgens toegeschreven worden aan Russische ‘hacking’.
Dat gebeurde ook met de ingreep van FBI, tien dagen voor de verkiezing, die Hillary de genadeslag gaf. Trumps campagne-manager, Stephen Bannon, werkte eerst in de militaire inlichtingendienst, daarna bij Goldman Sachs. Vervolgens ging hij aan de slag in de media en werd aangenomen bij Breitbart News, een uiterst rechtse, pro-Israel website. Een van de primeurs van Breitbart toen Bannon daar manager was, betrof de onthulling van het seksuele exhibitionisme op sociale media van de New Yorkse politicus Anthony Weiner. Omdat hij daarmee bleef doorgaan, vroeg Huma Abedin, de assistente van Hillary Clinton met wie Weiner in 2010 getrouwd was, een scheiding aan—twee maanden voor de verkiezing van 2016. Dit werd de aanleiding voor de FBI om in oktober aan te kondigen dat de dienst opnieuw Hillary’s e-mails zou gaan onderzoeken (voor het geval de kiezers vergeten waren dat ze niet te vertrouwen was).
Door deze machinaties, eerst door de Democratische Partij tegen Sanders en toen door de FBI tegen Hillary, aan ‘Poetin’ toe te schrijven, deed de oorlogspartij niets anders dan een laatste, wanhopige poging om de VS en via de NAVO, ook Europa, op het anti-Moskou-spoor te houden. De mate waarin de NAVO-oorlogspartij ook de Europese politiek en media beheerst, kan dag in, dag uit worden vastgesteld. Een Amerikaanse journalist die het Nederlandse ministerie van buitenlandse zaken bezocht, kreeg daar de vraag voorgelegd, hoe lang het zou duren alvorens Trump een impeachment aan zijn broek zou krijgen.
Maar de president is geen eenzame outsider. De nieuwe Amerikaanse regering vertegenwoordigt evengoed een machtsblok, bestaande uit de grote energiemaatschappijen en Wall Street. Ook heeft Trump zijn eigen haviken in het Pentagon, die net zo goed oorlog in het vizier hebben. Alleen, niet met Rusland. Als Trump in een militair avontuur zal worden betrokken, zal het zijn tegen China, of, samen met Israël, tegen Iran.
Ook dat is een huiveringwekkend vooruitzicht.
Kees van der Pijl
Zeer helder en gedetailleerd. Wie trekken aan belangrijke touwtjes, waarom en waar kan het toe leiden.In de VS leren steeds meer leerlingen Chinees. Het gaat misschien te ver te zeggen dat de Chinese taal het Engels als wereldtaal verdringt Maar een protectionische VS brengt haar positie schade toe ook in know how. Amerikaanse economische ontwikkeling zal onder druk van de Aziatische economische opkomst met China aanzet een behoorlijke deuk oplopen. ( en wellicht meer dan dat) Rusland heeft toch ook energievoorzieningsdeals met China gesloten? En zou je kunnen stellen dat de VS haar hegemonie economisch heeft uitgespeeld. Dat zij nu nog voornamelijk met de dollar en militair de macht heeft, voor zolang dat nog duurt. En dat maakt de laatste presidentiële verschuivingen wel beangstigend
BeantwoordenVerwijderen