Naar een Atlantische politiestaat? (12) Totale informatiebeheersing en elektronische oorlogvoering

Na 9/11 werd het mogelijk om willekeurig welke beleidslijn door te zetten als het ‘terrorisme’ maar kon worden aangeroepen; ieder thema kan worden ingekaderd in een politiek van de angst, waarbij het zogenaamd om overleven gaat. Rechterlijk toezicht heeft daarin geen plaats. Tussen 1979 en 2011 werden bijna 40.000 verzoeken voor afluisteroperaties ingediend bij het geheime Amerikaanse gerechtshof dat toestemming moet geven, het FISA-hof. Daarvan werden er maar 11 afgewezen. Na een schandaal moest de wet worden aangepast en nu werd bepaald dat de NSA één keer per jaar het FISA-hof moest inlichten … over de algemene principes waarop het zijn afluisterpraktijk baseert. Dat was de hervorming!

Hoever de definitie van ‘terrorisme’ kan worden opgerekt om afwijkende meningen te onderdrukken, bleek toen Glenn Greenwalds partner op Heathrow werd gearresteerd met als reden dat het openbaar maken van de Snowden-documenten ‘bedoeld was om een regering te beïnvloeden met als opzet om een politieke of ideologische zaak te dienen. Dat valt daarom onder de definitie van terrorisme’. Tijdens de Klimaattop van Parijs kregen Franse milieuactivisten huisarrest onder de antiterreurwetgeving. In de VS wordt van verschillende kanten het idee gepropageerd dat de Amerikaanse economie wordt bedreigd door een ‘economische jihad’, niet alleen door al-Qaeda, maar ook door China of Iran. Dat is nog maar één stap verwijderd van het uitroepen van een economische crisis tot een oorlogsverklaring.

Naar een Atlantische politiestaat? (11) Via 9/11 naar de ‘Oorlog tegen de Terreur’

De Oorlog tegen de Terreur die wordt aangevoerd als grond voor grootschalig afluisteren, werd voorbereid door het nieuw opgerichte Project for a New American Century (PNAC, met o.a. Dick Cheney, Paul Wolfowitz, Donald Rumsfeld, en vele anderen). In het rapport Rebuilding America’s Defences, herhaalde het PNAC nog eens de thema’s van de Defence Planning Guidance van 1992. Daarnaast kwam het rapport met de vaststelling dat de gewenste Revolutie in Militaire Aangelegenheden (RMA) die snelle interventie mogelijk moest maken, berustte op ‘Inlichtingen, Afluisteren en Verkennen’. Die revolutie zou een zaak van lange adem worden—tenzij er een dramatische gebeurtenis zou plaatsvinden ‘zoals een nieuw Pearl Harbor’.

Zou massaal afluisteren ‘911’ hebben voorkomen? Aangezien ECHELON en andere spionageactiviteiten er al lang waren, zou je het bijna denken. Diverse PNAC-leden en hoge functionarissen in de Amerikaanse nationale-veiligheidsstaat bleven ook maar praten over het nieuwe Pearl Harbor dat eraan zou komen. Behalve dan dat de aanslagen uiteindelijk niet voorkomen werden.

Naar een Atlantische politiestaat? (10) Militarisering van de repressie

Hoe moeilijk het zou worden de uitwaaierende sloppenwijken onder controle te houden werd de Amerikaanse militairen duidelijk gemaakt toen lokale milities in Mogadishu (Somalië) in 1993 de VS strijdkrachten verliezen toebrachten waardoor ze gedwongen werden zich terug te trekken (‘Black Hawk Down’); de bezetting van Irak leverde vergelijkbare lessen op. Vier jaar later werd een trainingsprogramma voor de verschillende Amerikaanse legeronderdelen gelanceerd om voorbereid te zijn op straatgevechten in de Derde Wereld. De RAND Corporation waarschuwde al voor een ‘verstedelijking van opstanden’.

De overtollige bevolking probeert te verhuizen uit de rampgebieden waar werkeloosheid, burgeroorlog over grondstoffen en overbevolking plus ecologische uitputting bij elkaar komen, maar waar ze belanden worden de problemen om de arbeid eronder te houden, zelfs de georganiseerde arbeid, daardoor alleen maar groter. Een Frans weekblad schrijft in dit verband dat het land bedreigd wordt door zowel ISIS (de Islamitische staat) en de CGT, de militante vakbond. De rellen in de voorsteden van de grote Franse steden, waardoor de regering-Villepin de noodtoestand instelde en de vergelijkbare explosie in Londen in augustus 2011, die zich verspreidde naar 12 andere steden, zijn voorbeelden. Vaak is als racistisch gevoeld politieoptreden de aanleiding, zeker in de frequente onrust in Amerikaanse steden. ‘Mogadishu’-achtige taferelen worden zo ook in het rijke Westen gemeengoed.

Naar een Atlantische politiestaat? (9) Hoe de bevolking er in de crisis onder gehouden kan worden

De grote uitdaging voor de Westerse, kapitalistische wereldorde is de groei van een bevolking die niet meer zo makkelijk onder controle kan worden gehouden. In het neoliberale kapitalisme, gedomineerd door het speculatieve financiële kapitaal, waarbij werkgelegenheid in een publieke sector idealiter wordt uitgesloten, is een grote, overtollige bevolking ontstaan. Door de ineenstorting van het Sovjetblok, die volgde op de openstelling van China, is het wereldaanbod van arbeid in twintig jaar tijd verdubbeld van 1,5 naar 3 miljard mensen. 

Nu de sociale bescherming door de staat over de hele wereld is weggesaneerd door schuldencrisis en ideologische corruptie, staan bevolkingen oog in oog met het transnationale kapitaal. Geen staat die hen daarbij nog beschermt. Dit is de situatie die een politiestaat nodig maakt, zowel in het Atlantische ‘Westen’ als wereldwijd, in de vorm van de ‘Oorlog tegen de Terreur’. 

Naar een Atlantische politiestaat? (8) Afluisteren is uiteindelijk bedoeld voor oorlogvoering

Het vermogen van de Verenigde Staten en de ‘Five Eyes’ en hun partners om de eigen bevolking te bespioneren kreeg een forse duw door de revolutie in de informatietechnologie (IT). Deze had haar brandpunt in de VS omdat alleen daar zo’n ontwikkeling gefinancierd kan worden met tekorten en als onderdeel van militaire uitgaven. In de jaren 80 financierde het defensie-onderzoeksbureau DARPA het onderzoek naar kunstmatige intelligentie aan de universiteit van Stanford in Californië, omdat de VS toen al plannen hadden om alle computer databases in het land te controleren. Reagans Nationale Veiligheidsadviseur, Admiraal John Poindexter, die daarbij betrokken was, moest opstappen vanwege het Iran-Contra schandaal, maar hij zou later hoofd worden van het bureau voor ‘Totaal Informatiebewustzijn’ binnen DARPA. 

Net als Orwells ‘teleschermen’ waren de ontwikkelingen in de Amerikaanse IT-industrie bedoeld om naar twee kanten te werken: enerzijds om informatie te vergaren, anderzijds om propaganda te verspreiden. In 1989 werd een strategie voor ‘informatieoorlog’ (Engels, ‘IW’) ontwikkeld om tegenstanders te intimideren en bondgenoten (ook hun burgers) ervan te overtuigen dat de Amerikaanse resp. westerse zaak ‘rechtvaardig’ is. Er werd een uitgebreid netwerk van contacten opgezet tussen de machtigste spionagediensten van het Pentagon zoals de NSA en de DIA (Defense Intelligence Agency) enerzijds, en een reeks privébedrijven, onder andere Booz Allen (werkgever van Edward Snowden) anderzijds, met als doel om Totaal Informatiebewustzijn mogelijk te maken. Alles wat er geweten kan worden moet het eerst bekend zijn bij de VS en de inlichtingendiensten van de 'Five Eyes’.

Naar een Atlantische politiestaat? (7) Spanningen tussen de VS en Europa

De Defence Planning Guidance van 1992, besteld door de Amerikaanse onderminister van defensie Paul Wolfowitz, was bedoeld om te voorkomen dat na de instorting van de Sovjet Unie ‘de vrede zou uitbreken’. Het document eiste onder meer dat de NAVO de enige veiligheidsstructuur in het Noord-Atlantisch gebied zou blijven en dat er geen onafhankelijke Europese initiatieven op dit gebied zouden worden genomen. Bovendien reorganiseerde Washington zijn afluister-structuur om voortaan ook West-Europa te kunnen aftappen (net als andere ‘bondgenoten’; op de foto, het NSA-hoofdkwartier).

In december 1991 werd de NSA-afdeling die het Sovjetblok had afgeluisterd, Groep A, opgedoekt. Alle personeel en de gigantische electronische inlichtingensystemen—afluisterposten, satellieten en schepen—werden in een andere groep ondergebracht. Daarmee werd het vergaren van inlichtingen uit heel Europa, zowel oost-Europa als de traditionele Amerikaanse bondgenoten in west-Europa, opgevoerd. Groep B, die het communistische Azië had bespioneerd, werd op dezelfde manier omgebouwd voor heel Azië. Ook het ECHELON-netwerk, dat zoals we eerder zagen, dateert van de jaren zeventig, werd nu ook voor commerciële spionage ingezet.

Naar een Atlantische politiestaat? (6) De ‘NeoCons’ en de Oorlog tegen de Terreur

De Oorlog tegen de Terreur was het eindproduct van de samenwerking tussen uiterst rechts in de VS en Israël, vooral na 1967. Na de Zesdaagse Oorlog in dat jaar kwam deze staat in bezit van grote delen Arabisch grondgebied, een situatie na nog een oorlog in 1973 bestendigd werd. De Verenigde Staten gingen er nu toe over om deze bezetting te onderschrijven; vanaf 1976 werd Israël de grootste ontvanger van Amerikaanse buitenlandse hulp, het meest militaire hulp. 

Vandaag de dag kunnen we vaststellen dat de wereldwijde Oorlog tegen de Terreur uit deze garantie voor de Israëlische bezetting is voortgekomen. Want Israël staat voor de taak de Palestijnen eronder te houden, niet alleen in eigen land en in de bezette gebieden, maart ook in de vluchtelingenkampen in landen zoals Libanon. Zoals alle bezetters duidt Israël degenen die verzet plegen aan als ‘terroristen’ en de rechtse Likoed-partij heeft zich als voornaamste taak gesteld om het Westen deze definitie te laten onderschrijven. Deze politiek rust in belangrijke mate op gegevens die via bulk-afluisterpraktijken zijn verkregen.

Naar een Atlantische politiestaat? (5) Hoe Amerikaanse tekorten de informatierevolutie en massaal afluisteren mogelijk maakten

De lancering door de Sovjet-Unie van de eerste ruimtesatelliet, de Spoetnik, eind 1957 was tevens het startschot voor het Amerikaanse onderzoeksprogramma dat tot de informatierevolutie zou leiden. Binnen een maand na het Russische succes stelde de nieuwe minister van defensie in Washington voor om een centraal onderzoeksinstituut op te richten en in januari 1958 werd het Congres uitgenodigd om de fondsen Voor een Advanced Research Projects Agency (ARPA) ter beschikking te stellen.

Nadat de later dat jaar opgerichte NASA ruimtevaartonderzoek onder haar hoede nam, schakelde ARPA om naar antiraket-verdediging en wat later GPS, geo-locatie, zou worden. Tevens legde in de jaren 60 de basis voor digitale communicatietechnologie, (ARPANET) waar het Internet op gebaseerd is. In 1972 werd ARPA met de D (van Defence) omgedoopt tot DARPA en het agentschap begon nu ook de afdelingen computerwetenschap aan Amerikaanse universiteiten te financieren. Die zouden de IT-revolutie in gang zetten en uiteindelijk massaal afluisteren mogelijk maken. ‘Silicon Valley’ was in die zin het resultaat van de samenwerking van de Amerikaanse overheid en het bedrijfsleven in de Koude Oorlog.