De Kanonnen van Augustus

Vanzelfsprekend was ook het samenwerkingsverband Oorlog is geen Oplossing NL geschokt door het neergehaald zijn van vlucht MH17 vandaag precies een dag geleden. Daar kwam wat ons betreft al snel een grote bezorgdheid bij over de roep uit politiek en samenleving om vergelding, waarbij zelfs een militaire reactie niet werd uitgesloten. Nota bene in de avonduren van de inderhaast uitgeroepen Dag van Nationale Rouw heeft het kabinet kennelijk besloten om deze roep te concretiseren in voorstellen aan uw Kamer en aan de VN Veiligheidsraad.

Honderd jaar geleden bleef Nederland als één van de weinige Europese landen buiten de Eerste Wereldoorlog. Dat heeft ons land kennelijk minder ontvankelijk gemaakt voor de herinnering aan de waanzin waarin een dergelijk ondoordacht proces kan ontaarden. Ook toen een aanslag in omstreden gebied; ook toen een vijandig opgesteld ultimatum om volledige medewerking aan een onderzoek; ook toen een militaire vergeldingsactie in een oververhit internationaal politiek klimaat. De “Kanonnen van Augustus” lijken ook nu weer te gaan bulderen, met alle gevolgen van dien.

Dat zou Nederland de wereld niet aan moeten willen doen.

Reddingswerkers en onderzoekers kunnen in het betreffende gebied veel beter hun werk doen als voor de periode van hun werkzaamheden een bestand wordt overeengekomen tussen beide partijen. In plaats daarvan voerde de Oekraïense regering ook na het neerschieten van de MH17 het militaire offensief tegen de milities in het oosten van Oekraïne nog verder op waarbij ook nog steeds gevechtsvliegtuigen worden ingezet waarvan de milities er woensdagmiddag nog twee hebben neergehaald. Onder dergelijke omstandigheden zullen reddingswerkers en onderzoekers hun werk niet kunnen doen, ook niet onder bescherming van een meegezonden internationale groep militairen.

In plaats van aan te dringen op een dergelijk bestand, dat bovendien de gelegenheid kan bieden om tot een politiek vergelijk te komen, wordt in het Westen gespeculeerd op het leveren van wapens aan de Oekraïense regering om haar offensief nog verder door te zetten. En dat, terwijl de recente ontwikkelingen in het Midden-Oosten ons zouden moeten leren dat wapenleveranties aan een door het Westen uitverkoren partij alleen maar tot verheviging en uitbreiding van de oorlog leidden. Het is olie op het vuur.

Het Westen staat nu eenmaal niet neutraal in het conflict tussen de regering in Kiev en de milities in het oosten van Oekraïne en de voorgestelde militaire missie zal dus ook heel snel op z’n minst als partij worden gezien en daarmee ook partij zijn in het conflict dat hier gaande is. Hierdoor zullen niet alleen de reddings- en onderzoekswerkzaamheden, maar een daadwerkelijk politieke oplossing voor het conflict in Oekraïne steeds moeilijker gerealiseerd kunnen worden.

In haar brief van 26 mei 2014 stelde Oorlog is geen Oplossing dat “de stationering van de Nederlandse F-16’s in het Balticum geen enkele bijdrage levert aan de deëscalatie van het conflict in en rond Oekraïne”. We stelden toen dat “in plaats van deze symbolische actie die vooral een vijandige verhouding met Rusland tot uitdrukking brengt, ingezet zou moeten worden op politieke acties om tot overeenstemming met Rusland te komen over Oekraïne en tot onderlinge samenwerking. Geen sancties,” zo stelden wij, “maar dialoog; geen oorlog, maar economische samenwerking en verdieping van de contacten tussen de verschillende samenlevingen.”

Met de voorgenomen militaire missie gaat het niet alleen om symboliek van de “geruststellingsmaatregelen”, maar om daadwerkelijke militaire inmenging.