Na het drama van de MH-17—Gaan we verder het pad van de oorlog op?

Voor wie nog twijfelde aan de leus Oorlog Is Geen Oplossing, moet het neerhalen van vlucht MH-17 en zijn 300 slachtoffers toch reden zijn geweest haar alsnog in overweging te nemen. 

Zou onze Frans T. nog wel eens terugdenken aan hoe hij enkele maanden geleden over het Maidan-plein in Kiev wandelde, om daar in het voetspoor van een aantal andere EU-politici en natuurlijk VS-onderminister Victoria Nuland ("F**k the EU"), zijn steun aan de demonstraties tegen Janoekowitsj te betuigen? Had hij toen niet actiever voor overleg en beheersing van het conflict moeten optreden?

Inmiddels voert het leger van de machthebbers in de hoofdstad oorlog tegen de gewapende opstandelingen in het Russisch-sprekende oosten en doodt daarbij ook grote aantallen burgers. Volgens de VN waren er in juni onder de 356 doden al 257 burgers, onder wie 14 kinderen. Sindsdien is het dodental verder opgelopen, want wie zou denken dat er na het neerschieten van de MH-17 een pauze zou worden ingelast, zit ernaast: de troepen van Kiev zijn juist in het offensief gegaan en alleen al in Loegansk vielen in de twee dagen na de ramp opnieuw 44 burgerdoden. Daarnaast zijn de electriciteits- en watervoorziening in grote delen van de stad afgesloten en is de grote olieraffinaderij van Lisitsjansk, die Russisch eigendom is, in brand gestoken. Waar moet dit eindigen? 

Wel, als het aan de Nederlandse regering ligt, gaan we met een gewapende missie naar Oekraïne. ‘Het Nederlandse kabinet is een zware diplomatieke lobby begonnen om mogelijk honderden internationale militairen en forensische politie-experts naar Oekraïne te sturen. Zij moeten de rampplek veilig stellen waar vorige week 193 Nederlanders zijn omgekomen bij een vliegtuigcrash. De ministerraad kwam gisteravond na de rouwplechtigheid in Eindhoven voor spoedoverleg bijeen in het Catshuis om over het riskante plan te spreken.’ Aldus De Volkskrant vanochtend. 

Vandaag nog vliegt Timmermans naar Kiev om Nederland niet alleen als voornaamste slachtofferland te laten erkennen maar ook de hoofdrol in het vervolg op te eisen.
Nogmaals De Volkskrant: ‘Aan de juridische indekking van de missie wordt hard getrokken: Als Oekraïne akkoord gaat met de aanwezigheid van buitenlandse militairen op haar grondgebied, dan volstaat een bilateraal akkoord en kan een ingewikkelde nieuwe resolutie voor een “VN-politiemissie” voorkomen worden.’ 

Ieder woord in deze zinnen is van belang. We gaan als aanvoerder van een militaire missie naar Oost-Oekraïne, niet met een VN-mandaat, maar op basis van een bilateraal akkoord met Kiev dat voor het eerst sinds de instorting van de Sovjet-Unie geregeerd wordt door een verzameling (West-) Oekraïense nationalisten, van de gekozen president Porosjenko tot en met de fascisten van de Rechtse Sector.

En dat terwijl er fel gevochten wordt in het betreffende gebied, dus de kans dat ‘we’ daarin betrokken raken is levensgroot, en dit keer zullen de onder Nederlandse leiding staande militairen bewapend zijn en zich niet zoals in Srebrenica laten koeioneren. Maar aangezien we daar in overleg met Kiev zijn, is het ook duidelijk aan wiens kant we staan mochten onze troepen in gevecht raken.

Er is nog een tweede factor die tot uiterste voorzichtigheid noopt, en dat is dat volgens de rechtse krant The Washington Times, Obama het Pentagon heeft geïnstrueerd militaire adviseurs naar Oekraïne te sturen om Kiev bij te staan in de strijd tegen de rebellen. Tegenover USA Today bevestigde een woordvoerder van het Pentagon dat het eerste overleg met Kiev over de vorm van de assistentie deze week al heeft plaatsgevonden. Dat zal een stap verder gaan dan de $5 miljoen voor kogelvrije vesten, nachtkijkers en radio-apparatuur die Obama enkele dagen geleden al goedkeurde. 

Toen Rutte in de nasleep van de ramp met de MH-17 met Obama sprak, waren ze het eens dat er een krachtiger opstelling tegen Moskou moet komen, hoewel de media gisteren berichtten dat de Amerikaanse inlichtingendiensten geen bewijs voor een Russische rol in het drama hebben kunnen vinden—anders dan dat ze schuldig zijn aan het conflict als zodanig, de ‘omstandigheden hebben gecreëerd waaronder het kon plaatsvinden’, enz. 

De belangrijkste van die omstandigheden is natuurlijk dat Russisch de tweede taal van het land is, en dat de herroeping van de wet uit 2012 die in gebieden waar minstens tien procent van de bevolking een andere taal dan Oekraïens spreekt, die taal in officiële aangelegenheden mag gebruiken, de eerste maatregel van het parlement in Kiev was (nadat daar de Partij van de Regio’s uit verjaagd was). De herroeping werd niet bekrachtigd, maar het probleem blijft. Onderstaande kaart geeft de percentages Russisch-sprekenden bij de volkstelling van 2001. 

Neemt Nederland ook de leiding om deze taalstrijd te gaan beslechten? 

De sancties tegen Rusland die afgekondigd zijn en nog gaan worden uitgebreid, zullen kinderspel zijn bij wat er mis kan gaan als Amerikaanse militaire adviseurs en een bewapende missie onder Nederlandse leiding naar Oost-Oekraïne gaan. 

Nogmaals: Oorlog Is Geen Oplossing! Er moet onmiddellijk een wapenstilstand en overleg tussen de strijdende partijen komen, dáárvoor moet Nederland zich inspannen. Dan zal het zinloze neerschieten van de MH-17 tenminste nog tot iéts positiefs hebben geleid.

Kees van der Pijl