Nu president Petro Porosjenko van Oekraïne heeft besloten het offensief tegen de opstandelingen in de oostelijke, Russisch-sprekende provincies Donetsk en Loegansk in volle hevigheid te hervatten, rijst de vraag of dit conflict kan uitmonden in oorlog. Dat de VS uit zijn op een groot conflict is het standpunt van Paul Craig Roberts. Roberts was onder Reagan onderminister van financiën en was daarnaast lid van de hoofdredaktie van de Wall Street Journal. Sindsdien heeft hij ook een aantal academische posities bekleed. Hij is ook een scherpe criticus van niet alleen de financiële en monetaire politiek maar ook de buitenlandse politiek van Washington geworden.
Zijn stelling is dat de VS erop uit zijn, een nucleaire verrassingsaanval op Rusland voor te bereiden. Daartoe wordt sinds een aantal jaren (nl. toen George W. Bush daartoe het sein gaf in 2002) een antiraketsysteem in stelling gebracht dat een Russische vergeldingsslag moet uitschakelen. Onlangs arriveerde een tweede antiraket-fregat van de Amerikaanse marine in Spanje, en in Oost-Europa zijn al antiraketbatterijen gestationeerd, zogenaamd tegen Iran en Noord-Korea. Waarom deze landen, gesteld dat ze de VS willen aanvallen, voor hun (niet bestaande) intercontinentale raketten een traject zouden kiezen dat over Noord-Polen loopt, is natuurlijk niet helemaal duidelijk.
Nu is het een hele geruststelling dat van het beoogde Amerikaanse raketschild volgens een artikel in de Los Angeles Times voorlopig weinig terecht komt. Tests mislukken met grote regelmaat—vijf van de acht kostbare proeflanceringen die er gehouden zijn sinds het systeem operationeel werd in 2004, mislukten. Dit betreft dan de batterijen die in de VS zelf staan opgesteld, nl. 4 in Californië en 26 in Fort Greely in Alaska (wéér die verduivelde Iraniërs en Noordkoreanen—willen natuurlijk Amerika treffen via Alaska!). Omdat Bush indertijd zijn defensiepolitiek voerde in de nasleep van 9/11 werd het antiraketschild door minister van defensie Rumsfeld vrijgesteld van de normale onderzoeks- en testprocedures; het werd direct ingevoerd. Goed nieuws voor Boeing en Raytheon, die resp. de antiraketten en de proefdoelwitten fabriceren, slecht nieuws voor de belastingbetaler.
Over het feit dat de Russen zich bedreigd voelen hoeft geen twijfel te bestaan. De NAVO is, tegen alle afspraken met Gorbatsjov bij de Duitse hereniging, opgerukt tot aan de grenzen van Rusland, en na de coup in Kiev is de crisis in Oekraïne aangegrepen om ook de NATO-Russia Founding Act van 1997, de troostprijs voor Jeltsin voor deze opmars, te begraven. In de NRFA verplicht de NAVO zich geen buitenlandse troepen te stationeren in de voormalige Sovjet-republieken—hetgeen inmiddels is gebeurd om de Baltische staten ‘te beschermen’ tegen de Russische beer, nu die het sprookje van de aansluiting van Oekraïne inclusief de Krim (en de basis van de Russische Zwarte-Zeevloot in Sebastopol) bij het Westen, zo wreed heeft verstoord.
Daarbij hoeft de NAVO zich geen zorgen te maken over de publieke opinie bij ons want die wordt op stoom gehouden door de niet-aflatende demoniseringscampagne van Poetin als de nieuwe duivel. Een droevig dieptepunt daarbij was onlangs een artikel in de Volkskrant van Olaf Tempelman getiteld ‘Poetin op de schaal van Milosevic’ waarbij gefantaseerd wordt over het moment waarop de Russische president gevankelijk naar Den Haag wordt gevoerd.
In werkelijkheid slaat zelfs deze NAVO-trouwe campagne de plank grotendeels mis.
Of conflicten in een land dat ongehoorzaam is aan Washington, tot oorlog leiden, hangt volgens de Iraanse schrijver Ismael Hossein-Zadeh op Asia Times Online, af van iets heel anders, nl. van de vraag of er in dat land een elite van oligarchen is die juist aansluiting zoekt bij het Westen. En op dat punt moeten we de voorspellingen van Paul Craig Roberts (voorlopig) met een korreltje zout nemen. Immers, zoals journaliste Chrystia Freeland schrijft, ‘of hun hoofdverblijf nu is in New York of Hong Kong, Moskou or Mumbai, de superrrijken van vandaag vormen steeds meer een natie op zichzelf’.
De burgers van deze ‘natie’ hebben allerlei meningsverschillen, zeker, maar ze willen die niet laten uitlopen op een onbeheersbaar conflict. In landen zoals Irak en Libië, aldus Hossein-Zadeh, waren er geen miljardairs/oligarchen die met het Westen zaken willen doen—en dat betekende oorlog.
Maar in Oekraïne en Iran, en op de achtergrond Rusland, zijn er wel zulke oligarchen en hun grootste wens is om deel uit te maken van de ‘natie van superrijken’.
In Iran zijn het Rouhani en Rafsanjani, die bereid zijn de geschatte $40 miljard die Iran in de loop der jaren geïnvesteerd heeft in zijn kernenergieprogramma weg te onderhandelen en te vergeten dat het land aan een embargo en sabotage, inclusief moordaanslagen op zijn kerngeleerden, is onderworpen. Toch heeft Iran als ondertekenaar van het Nonproliferatieverdrag volledig recht op een vreedzaam nucleair programma.
In Oekraïne zijn het Achmetov, Firtasj, en nu Porosjenko, die bereid zijn (bij alle onderlinge verschillen) de welvaart en eenheid van het land te offeren aan hun wens, eveneens bij de club te horen. Dat Porosjenko nu alsnog de weg van de oorlog kiest, is een kortzichtige keuze die hem duur te staan kan komen want zijn natuurlijke partners hebben hun hoofdkwartier in de EU, niet in de VS en de NAVO.
Rusland tenslotte wordt eveneens door oligarchen geregeerd, in een bondgenootschap met de veiligheidsdiensten, het leger en de orthodoxe kerk, en met Poetin als leider die al deze belangen aan zijn persoon heeft weten te binden. Daarnaast vertegenwoordigt hij een solide meerderheid van de bevolking, maar ondanks dat is zijn ‘verzet’ tegen het Westen eigenlijk verrassend zwak getoonzet. Want zelfs bij het mega-gascontract met China is wel wat gesputterd over betalingen in andere valuta dan de Amerikaanse dollar, maar meer niet.
Saddam Hoessein wilde betalingen voor olie in Euro’s, Gaddafi in gouden dinars. Beiden zijn dood. De bovengenoemde oligarchen willen evenwel op de eerste plaats bij de club horen. Ook al kunnen de zaken nog altijd uit de hand lopen, het werkt als een machtige rem op een totaal conflict.
Kees van der Pijl
Geen opmerkingen:
Een reactie posten