Toch nog een sprankje hoop voor een oplossing in Oekraïne?

Temidden van de alsmaar oplopende spanning met Rusland vanwege de crisis in Oekraïne mag zelfs het kleinste teken van hoop niet genegeerd worden. In The Independent van vandaag, 31 juli, valt te lezen dat er al enige tijd geheime onderhandelingen gaande waren tussen Duitsland en Rusland om de crisis te bezweren. 

Dit plan, dat past in de nu al wat langere reeks overeenkomsten tussen of onder toezicht van de EU, voorziet in wederzijds concessies waarvan de belangrijkste zijn: energie- en economische soevereiniteit van Oekraïne; stopzetting van Russische hulp voor de gewapende opstand in ruil voor een zekere federalisering, en erkenning door het Westen van de uitspraak van de bevolking van de Krim om zich weer bij Rusland aan te sluiten. 

Wie meent dat dit plan te hoog gegrepen is, doet er goed aan te bedenken dat er op dit moment geen gas meer wordt geleverd aan Oekraïne en dat dit in het najaar en winter tot een instorting van de economie zal leiden. Vandaar, aldus Margareta Pagano, dat Duitsland en Rusland al enige tijd in gesprek zijn over een vreedzame oplossing, die het failliete land een economische duw in de goede richting zou geven gebaseerd op verzekerde energieleveranties. 

In ruil daarvoor zou Porosjenko akkoord gaan met een belofte geen lidmaatschap van de NAVO na te streven, terwijl Poetin zijn bezwaren tegen het vrijhandelsakkoord met de EU zou laten vallen. Tevens zouden de Russen Oekraïne met een miljardenpakket schadeloos stellen voor het verlies van de huurinkomsten voor de Russische marinebasis in Sebastopol. 

Een centrale rol in de onderhandelingen over een nieuw gasakkoord met Gazprom zou worden gespeeld door een van Oekraïne’s rijkste tycoons, Dmitry Firtasj. Firtasj onderhandelde tussen 2006 en 2009 het eerste grote gasakkoord met Rusland. Hij steunt nu Porosjenko maar woont in Wenen en is daar in een juridische strijd gewikkelde om te voorkomen dat hij wordt uitgeleverd aan … de VS. 

Deze onderhandelingen waren gaande toen de MH 17 werd neergeschoten, en werden toen gestaakt. Volgens insiders met wie Pagano sprak, is het Duitse plan echter nog steeds op tafel en zal het overleg naar verwacht worden hervat als het onderzoek naar de ramp afgerond zal zijn. 

En daar wringt de schoen. Want dit is een in alle opzichte ‘Europees’ plan en een woordvoerder van het Britse ministerie van buitenlandse zaken verklaarde tegenover de krant al dat het zeer onwaarschijnlijk is dat de VS of Engeland ooit de Russische soevereiniteit over de Krim zouden erkennen. Het zou hoe dan ook niet het eerste akkoord zijn dat door een ‘Atlantische’ ingreep wordt getorpedeerd.

• In februari van dit jaar was er een gedetailleerd akkoord tussen president Janoekowitsj en drie EU-ministers van BZ (Duitsland, Frankrijk, Polen), in aanwezigheid van een lager geplaatste Russische functionaris maar zonder Amerikanen. Direct na het akkoord werden tientallen demonstranten èn politieagenten gedood, volgens de Estlandse minister van BZ door schutters die met de Maidan-bezetters verbonden waren. Zie mijn eerdere blog hierover.
• Het tweede akkoord werd op 20 april in Genève getekend door de VS, de EU, Rusland, en de nieuwe machthebbers in Kiev. Weer de volgende dag een aanval, ditmaal door de neo-fascistische Rechtse Sector, op ongewapende burgers in Slaviansk, met vijf doden als gevolg. 

Het zou dus een wonder zijn als het Merkel-Poetin-akkoord, als de onderhandelingen al worden heropend, zou slagen. De belangen pro en contra zijn enorm; de handel tussen de EU en Rusland bedraagt bijna een half triljoen dollar per jaar. Moeten we in dat licht niet ook opnieuw de vraag te stellen, wie er schuilt achter het neerschieten van vlucht MH17?

Kees van der Pijl