In het schaakspel dat moet eindigen met mat tegen ‘Poetin’ en regimewisseling in Rusland, lijkt een volgende zet te worden gedaan nu in de Armeense hoofdstad Jerevan op 22 juni protesten zijn uitgebroken naar aanleiding van het besluit van de regering om de elektriciteitstarieven per 1 augustus met rond de 20 procent te verhogen. Aangezien dit is gebeurd op verzoek van de Russische maatschappij die het Armeense elektriciteitsnetwerk in eigendom heeft, InterRAO, is hiermee een explosieve situatie gecreëerd. Want de baas van InterRAO, Igor Setsjin, is een van de oligarchen die hun lot aan dat van de Russische president hebben verbonden.
Op de kaart hierboven, die laat zien hoe Nederlandse middelbare scholieren inzicht in de wereldpolitiek wordt bijgebracht, is Armenië, ingeklemd tussen Georgië aan de Zwarte Zee en Azerbeidzjan aan de Kaspische, nog onder de klauw van het monster uit het oosten.
De demonstranten die het centrale plein van Jerevan hebben bezet zijn volgens eigen verklaringen niet anti-Russisch, maar dat kan veranderen. Want zoals Maidan in Oekraïne en een reeks vergelijkbare opstanden hebben laten zien, hoeven de demonstranten zich geen zorgen te maken dat ze er alleen voor komen te staan.
Sinds Armenië in 1991 onafhankelijk werd (en direct in een oorlog verwikkeld raakte met buurland Azerbeidzjan over de enclave Nagorno-Karabach), hebben meer dan 100 door het Westen gesteunde NGO’s zich in het land gevestigd, o.a. The Choice is Yours, een organisatie die zich toelegt op bewaking van verkiezingen en onregelmatigheden moet signaleren. Deze organisatie wordt volledig vanuit de VS gefinancierd en het is natuurlijk een nobel doel. Zo zijn er diverse, die o.a. vrijheid van meningsuiting, bestrijding van corruptie, en samenwerking tussen de ‘civiele maatschappij’ van Armenië en de buurlanden willen bevorderen. De National Endowment for Democracy, in 1983 opgezet om langs deze weg de Amerikaanse invloed in de wereld uit te breiden, geeft voorbeelden van Armeense NGO’s die door haar worden gesubsidieerd. Maar dat is natuurlijk maar het topje van de ijsberg, want er zijn ook activiteiten die niet in het NED-jaarverslag komen.
Iedereen die wel eens bij het organiseren van een actie betrokken is geweest dat om mensen in beweging, laat staan de straat op te krijgen, een goed idee niet voldoende is. Verzet ontstaat alleen maar als de sociale situatie werkelijk onhoudbaar wordt en in Armenië is dat niet anders. En met éénderde van de bevolking onder de armoedegrens, massale werkloosheid, en zakkenvullerij door de machthebbers, is het verhogen van de elektriciteit met 20 procent voldoende om demonstraties uit te lokken.
De aankondiging van de demonstranten dat ze het plein niet zullen verlaten en het afslaan van het aanbod van president Sargsian om met een delegatie van de bezetters te overleggen, kunnen allebei authentieke beslissingen van de demonstranten zijn. Maar de NGO’s zouden zeker geen ander advies hebben gegeven, want zo dwing je, volgens de receptuur van de theoreticus achter de ‘Kleurenrevoluties’, Gene Sharp, de regering in het defensief (ik bespreek deze en andere theorieën in mijn boek The Discipline of Western Supremacy). Als dan ook nog waterkanonnen worden gebruikt om het plein schoon te vegen, ontstaat ook de mogelijkheid om meer geweld te introduceren, iets waar Sharp juist afkerig van is, maar andere delen van het Westerse instrumentarium om dit soort situaties te beïnvloeden, niet—zoals we op het Maidan-plein hebben kunnen zien.
Armenië is sinds januari een van de lidstaten van de door Rusland gelanceerde Euraziatische Unie—de andere zijn Belarus en Kazakstan, terwijl Kirgizstan meedoet maar het verdrag nog niet heeft geratificeerd. India heeft een week geleden een vrijhandelsakkoord met de EAU gesloten. Maar als het aan de VS (en de EU) ligt, zal de EAU geen lang leven beschoren zijn.
De macht van Rusland die wordt gesuggereerd door de bovenstaande kaart blijkt in de praktijk een stuk kleiner dan wat de Nederlandse schooljeugd (en de kijkers van NOS-journaal, NRC en Volkskrant, enz. enz) wordt voorgehouden. Moskou is zeer slecht opgewassen tegen de krachten die door het Westen in stelling worden gebracht. In Armenië zijn vijf of zes pro-Russische organisaties die zich qua competentie en beschikbare middelen kunnen meten met de meer dan honderd NGO’s uit het Westen. Veel fundamenteler nog is het feit dat het staatskapitalisme van Rusland (en China) maakt dat grote delen van de economische macht wordt uitgeoefend door oligarchen en door diegenen in staatsbedrijven die dat ook willen worden; maar de politieke macht niet, of maar gedeeltelijk.
In het Westen regeert het kapitaal (zie bv. in The Guardian hoe het bedrijfsleven de senatoren die moeten stemmen over het TTP-vrijhandelsverdrag, letterlijk opkoopt), in Azië verloopt dat allemaal veel moeizamer. Vandaar dat het omkopen ook veel meer in beeld komt als wat wij onder ‘corruptie’ verstaan. Die zwakte zal nog veel en veel meer instabiliteit gaan voortbrengen, en zolang de Atlantische economie niet in een echte depressie terecht komt, heeft het Westen daarin de sterkste hand.
Kees van der Pijl
Geen opmerkingen:
Een reactie posten