Met het neerschieten van een Russische jachtbommenwerpen bij de Syrisch-Turkse grens door NAVO lid Turkije zaten we dicht bij een militaire confrontatie tussen Rusland en de NAVO (NAVO-chef Stoltenberg sprak onmiddellijk zijn solidariteit met Turkije uit). Het aantal incidenten tussen Russische en NAVO-vliegtuigen neemt snel toe.
Ook in Europa wordt de kans op een door beide zijden niet gewilde en ongeplande militaire escalatie steeds groter. Nooit sinds het uiteenvallen van de Sovjet-Unie zijn de betrekkingen tussen Rusland en de NAVO zo slecht geweest.
Alhoewel met de oostwaartse uitbreiding de NAVO aan Rusland de toezegging deed dat er geen permanente NAVO-bases in de nieuwe lidstaten zouden komen, wordt de frequentie van militaire oefeningen, die steeds grootschaliger worden, opgevoerd. De NAVO-oefening Anakonda 2016, deze maand in Polen, telde al 31 000 manschappen. Het waren vooral Amerikanen die meededen maar volgens de Anakonda website waren er ook Duitse soldaten bij (http://www.eur.army.mil/anakonda/). Dit is de eerste massale concentratie van troepen bij de Russische grenzen sinds juni 1941 (precies 75 jaar geleden), toen de Duitsers de Sovjet Unie binnenvielen.
Maar het was bijzonder dat de Duitse minister van buitenlandse zaken Steinmeier afstand nam van het oorlogsgeroffel van de NAVO. Hij bekritiseerde de “grootschalige militarisering van de NAVO-grenzen in het arctisch gebied en in en rondom de Baltische Zee, van de Zwarte Zee tot de Middellandse Zee” (Bild, 19 juni 2016).
Gedurende de Koude Oorlog, en met name sinds een Wederzijds Gegarandeerde Vernietiging (MAD in het Engels) ontstond, zijn er veel maatregelen genomen om een nucleaire confrontatie te voorkomen. Het gaat niet alleen om directe communicatiekanalen tussen legerleidingen en de hoogste politieke leiding (hot lines) maar ook verdragen tot ontmanteling van nucleaire wapens (sinds midden jaren tachtig), waarschuwingssystemen en het niet plaatsen van offensieve wapensystemen.
Sinds midden jaren negentig zijn deze maatregelen en verdragen geleidelijk ontmanteld. Het ABM-verdrag (Anti-Ballistic Missile) is door President Bush in 2002 eenzijdig opgezegd, ondanks het feit dat Rusland te kennen gaf als volwaardige partner opgenomen te willen worden in de door het Westen gedomineerde veiligheidsstructuren. In 1999 is de oostwaartse uitbreiding van de NAVO begonnen. De laatste toevoeging is Montenegro. In 2008 wisten Frankrijk en Duitsland te voorkomen dat voor Oekraïne en Georgië de weg vrijkwam naar NAVO-lidmaatschap, maar de deur werd niet definitief dicht gedaan. De NAVO-interventie in Kosovo (1999), welke leidde tot de afsplitsing van deze Servische provincie, werd in Rusland gezien als de eerste in een lange reeks vijandige daden. Rusland voelde zich steeds meer omsingeld. De Maidan-revolutie van 2014, die actief door het Westen ondersteund werd, betekende het overschrijden van een rode lijn voor het Kremlin. De Russische annexatie van de Krim, waar de belangrijkste Russische vlootbasis is gelegen, kan ook in dit licht worden bezien.
De afwezigheid van communicatie en vertrouwenwekkende mechanismen versterkt een negatieve spiraal van het denken in worst-case scenario’s en verkeerd begrijpen van elkaars intenties.
Waar NAVO-landen alleen uitgaan van legalistische principes (elk soeverein land moet zelf beslissen bij welk bondgenootschap het hoort) gaat Rusland ook uit van geopolitieke principes, onder andere het beschermen van een zone van vitaal belang rond haar grenzen. Het Westen gaat uit van het principe dat al haar militaire maatregelen defensief van aard zijn. Maar Rusland houdt rekening met offensieve bedoelingen. In tegenstelling tot het Westen wil Rusland een systeem van gedeelde veiligheid.
Het anti-raket schild dat de VS in Roemenië en Polen installeert is volgens de VS gericht tegen Iran dat geen raketten heeft welke Europa kunnen bereiken. President Poetin zei hierover: “Nu plaatsen zij hun anti-raketten daar, welke in staat zijn een doel te raken tot op een afstand van 500 kilometer. Maar de technologie ontwikkelt zich en wij weten ongeveer in welk jaar de Amerikanen een nieuwe raket zullen hebben die een reikwijdte van niet 500 maar 1000 kilometer- of zelfs meer- zal hebben, en van dat moment zal dit onze nucleaire capaciteit bedreigen’(Russia Today, 20 juni). De vrees is dat de VS een eerste nucleaire slag kan leveren waarbij het nucleaire potentieel van Rusland direct vernietigd wordt, waardoor nucleaire chantage mogelijk wordt. Volgens Poetin begrijpen de mensen niet hoe potentieel gevaarlijk de situatie is “De wereld wordt in een geheel nieuwe dimensie getrokken, terwijl (Washington) pretendeert dat er niets gaande is”
Mei 2016 is het anti-raket schild geactiveerd in Roemenië. In Polen (dicht bij de Russische grens) zal dit in 2017 gebeuren. Alhoewel dit schild de militaire situatie in de regio destabiliseert heeft de EU, welke een gemeenschappelijke veiligheidspolitiek heeft, dit nooit bediscussieerd.
Ook de politiek van sancties tegen Rusland laat zien hoe totaal ondergeschikt het Europese veiligheids- en buitenlandse beleid is aan Amerikaanse belangen.
Hans van Zon
Indien Rusland Turkije was binnen gevallen dan komt er GEEN oorlog met NATO.
BeantwoordenVerwijderenHet belang Turkije is ondergeschikt aan het belang veiligheid thuisland VS.
Alle de uitlatingen van Stoltenberg ten spijt.
Alle uitingen heden van NATO zijn bluf t.o.v. Rusland om zijn legitimiteit te tonen aan zijn leden en hen aan te zetten tot grote aanschaf wapenen in de VS.
helaas door de sancties gaat dat nu juist niet lukken