woensdag 27 mei 2015

Pijplijnpolitiek en democratie—machinaties rond Macedonië


Sinds Rusland de pijplijn die gas over de Zwarte Zee naar Bulgarije zou transporteren, ‘South Stream’, heeft verlegd naar Turkije (‘Turkstream’), is ook de Westerse politiek in zuidelijke richting omgezwaaid. Bulgarije werd door de VS onder druk gezet om te stoppen met de werkzaamheden aan South Stream, en Rusland reageerde met de routewijziging op deze en de vanwege de Oekraïne-crisis ingestelde sancties. Daarmee komt het nieuwe plan heel dicht in de buurt van de eerder door de EU geplande Nabucco-pijplijn, die tegen Rusland gericht was maar nu toch Russisch gas zou kunnen krijgen.


Intussen heeft Gazprom de aandelen in South Stream van de belangrijkste Europese deelnemers (ENI, EDF en Wintershall) teruggekocht, naar verluid om ENI-dochter Saipem te vriend te houden omdat dit bedrijf gespecialiseerd is in het leggen van onderzee-pijpleidingen.

De geplande Turkstream-pijplijn zal over de Zwarte Zee lopen naar Europees Turkije, maar dan niet zoals Nabucco omhoog naar Bulgarije, maar linksaf door Griekenland naar Macedonië, en vervolgens naar Servië, dat eerder gerekend had op doorvoer vanuit Bulgarije maar nu toch opnieuw ‘op de route zit’.

In april was er al overleg tussen de ministers van buitenlandse zaken van Griekenland, Macedonië, Servië en Hongarije over hun deelname in Turkstream, twee dagen voordat de Griekse premier Tsipras naar Moskou zou reizen.

Griekenland is echter ondanks de rebelse taal van de Syriza-regering niet meer in staat om tegen de NAVO- en EU-politiek in te gaan vanwege de schuldenpositie die het land heeft geërfd. Het is van betekenis dat volgens een rapoort van Reuters de VS druk op de EU zullen uitoefenen om Griekenland binnenboord te houden, want anders zouden de Grieken verleid kunnen worden om nog verder met Rusland te gaan samenwerken. Daarnaast lijkt de regering van Tsipras er vooral op uit om de eigen linkervleugel op afstand te houden en met Brussel tot een vergelijk te komen. De pijplijn zal hij echter niet opgeven want de premies voor doorvoer van gas zijn mooi meegenomen.

Maar onverwacht zijn er nu incidenten geweest in Macedonië, de zwakste schakel van de tussenstations op de geplande route en het vermoeden is geuit dat dit verband zou kunnen houden met de pijplijnplannen. Er is immers in dat land een pro-Russische regering aan de macht en tegen de premier daarvan, Nikola Gruevski, is nu een revolte uitgebroken, compleet met tentenkamp op het centrale plein van de hoofdstad Skopje. Gruevski’s conservatieve partij heft al drie verkiezingen achter elkaar gewonnen en met een comfortabele meerderheid in het parlement is er daarom weinig ruimte voor oppositie. Vandaar een andere vorm van oppositie, één die we kennen uit de zgn. ‘kleurenrevoluties’, waarvan die op het Maidan-plein in Kiev de meest recente is.

In de Macedonische versie werd de politieke crisis ingeleid doordat het Nationaal Bevrijdingsleger (NLA) van separatistische Albanezen een aanval ondernam op politiebureaus in de stad Kumanovo en omgeving. Een 16 uur durend vuurgevecht kostte 8 Macedonische politieagenten en 14 aanvallers het leven. Het NLA was nooit een echte binnenlandse kracht maar een verlengstuk van het Kosovo bevrijdingsleger KLA, dat in 1999 in de Servische provincie Kosovo met NAVO-steun aan de macht werd geholpen. Hun zelfstandige staat is een complete mislukking geworden en de inwoners vluchten inmiddels op grote schaal uit dit paradijs van de georganiseerde misdaad.

De connecties tussen de NAVO en de Albanezen hebben dus een lange geschiedenis en we mogen aannemen dat het met de onvrede in Kosovo en de voortdurende etnische spanningen in Macedonië niet moeilijk is om opnieuw van hun diensten gebruik te maken. Natuurlijk zal het geruime tijd duren voor we werkelijk weten wat de achtergronden van de huidige revolte zijn. Zelfs het Westen kan geen beweging uit het niets creëren.

Het lijkt er steeds meer op, zeker na het bezoek eerder deze maand van John Kerry aan Sotsji, waar hij sprak met Lavrov en Poetin, dat het Westen het in Oekraïne voor gezien houdt. Maar daarmee is niet gezegd dat het de Russen niet zal blijven dwarsbomen waar dat mogelijk is.

Kees van der Pijl

Geen opmerkingen:

Een reactie posten