dinsdag 29 maart 2016

Crisis in Kiev herinnert aan werkelijke verhoudingen in Oekraïne

In de adembenemende oppervlakkigheid van de JA-campagne in het referendum over het EU Associatieverdrag met Oekraïne (‘samenwerken’, ‘Poetin komt eraan’, enz.) werkt een regeringscrisis in Kiev wel weer verfrissend. In ieder geval krijgen we daarmee enig zicht op de werkelijke verhoudingen in het land, een kijkje achter de schermen dat het Nederlandse publiek onthouden wordt—als hij of zij tenminste voor informatie is aangewezen op de NOS, het ANP, of de landelijke dagbladen. Want we moeten op 6 april met zo min mogelijk kennis van zaken naar de stembus. 


De crisis begon in februari toen minister van economische zaken en ontwikkeling, de Litouwer Avramovicius, aftrad uit protest tegen de voortgaande machinaties rond Naftogas Ukrainy. Dat is een staatsholding die de meerderheid heeft in het olie- en gasmonopolie UkrNafta; de minderheid (42 procent) is in handen van een van de grootste misdadigers onder de Oekraïense oligarchen, Ihor Kolomoisky. Kolomoisky is de voornaamste financier van de ultranationalistische en fascistische vrijwilligersmilities die voor Kiev het vuile werk doen tegen de rebellen in de Donbas in het oosten; hij verduisterde $ 1,8 miljard aan IMF-gelden, en ga zo maar door.

Dat premier Jatsenjoek (de man van de Amerikanen, die na de staatsgreep in februari 2014 als premier werd aangesteld hoewel hij maar geringe steun had onder de bevolking) een eerder in stemming gebrachte motie van wantrouwen overleefde was te danken aan telefoontjes van de Amerikaanse vice-president Biden naar Kolomoisky en een andere invloedrijke oligarch, Rinat Akhmetov. Vervolgens gaven beide mannen, de één de belangrijkste steunpilaar van de coup en de oorlog tegen het oosten, de ander met grote belangen in de Donbas, de fracties in het parlement in Kiev die zij controleren opdracht tegen de motie te stemmen, en Jatsenjoek overleefde de crisis.

Nu is toch het moment aangebroken waarop de regering toch het loodje gaat leggen. Jatsenjoek is vanwege de door het Associatieverdrag en IMF geëiste neoliberale afbraakpolitiek nog impopulairder dan Janoekowitsj was ten tijde van de Maidanrevolte, maar zijn anti-Russische politiek paste in het NAVO- en EU-kader. In zijn kabinet werden de sleutelposities ingenomen door buitenlandse investeringsbankiers zoals de Amerikaanse Natalie Jaresko en de genoemde Avramovicius, een Georgische minister van gezondheid die de zorg moet privatiseren, enz. Jaresko is wel genoemd als nieuwe premier omdat zij misschien een bankroet van Kiev kan voorkomen, maar is een reden waarom zij toch minder geschikt is.

Op 24 maart jl. immers werd door de partij van Porosjenko ene Volodymyr Groysman als premier genoemd omdat hij een ‘expert zou zijn in de-centralisatie’. Dat betekent dat hij een belangrijk onderdeel van de Minsk-akkoorden, dat nu toe door Jatsenjoek werd genegeerd, nl. een federale oplossing voor de Donbas, zou kunnen uitvoeren. Vandaag, de 29ste, is hij aangesteld.

Waarom? Omdat Oekraïne nog altijd bestaat uit twee bijna gelijke componenten, waarvan er één, de op Rusland georiënteerde helft die in 1922 bij Oekraïne werd gevoegd (in 1954 volgde de Krim) nog steeds, zij het ernstig verzwakt door de burgeroorlog, een realiteit vertegenwoordigt. De coupplegers en de Westerse, inclusief de Nederlandse politiek en media hebben met de mythe van de ‘Russische inval’ geprobeerd het bestaan van deze helft weg te moffelen, in de praktijk door etnische zuivering te steunen—meer dan 10 000 doden en meer dan een miljoen vluchtelingen. Maar die mensen zijn er, ook al houden ze zich gedeisd want fascistische bendes regeren de Oekraïense straten. En wat belangrijker is, er zijn nog steeds oligarchen die hun machtsbasis in dat deel van het land hebben, zoals Akhmetov, de rijkste van allemaal, woonachtig in Londen (Akhmetov heeft een deel van zijn geld in een trustkantoor in Den Haag gestald en de Nederlandse regering telt die miljarden mee als Nederlandse investeringen in Oekraïne, ‘goed voor werkgelegenheid hier’ enz., maar dat terzijde).

Dat is de Oekraïense democratie die wij gaan versterken. Want Akhmetov heeft ook al beloofd dat in de Donbas eventuele verkiezingen gewonnen zullen worden door het Oppositieblok. Weliswaar is dat nog maar een schaduw is van de Partij van de Regio’s waarmee Akhmetov en mede-oligarch Dmytro Firtasj hun zetbaas Janoekowitsj aan de macht hadden geholpen, maar dat kan veranderen als de op Rusland georiënteerde Oekraïeners zich weer in hun eigen taal durven uiten.

Volgens de Financial Times, en bevestigd door Russia Insider, is de man achter dit plan Viktor Medvedtsjoek, een persoonlijke vriend van … Vladimir Poetin. Beide bronnen nemen deze ontwikkeling uiterst serieus en de kandidatuur van Groysman onderstreept dat. Er is nog veel meer te zeggen over deze ontwikkeling, want de rebellen zijn er ook nog.

Maar de kern is deze. In Nederland worden we volstrekt in het duister gehouden over wat er werkelijk in Oekraïne gebeurt, en vooral de macht van de oligarchen, die de rijkdom van het land onder elkaar hebben verdeeld met goedkeuring van de VS en de EU, blijft onbesproken. Ja, er wordt vaag verwezen naar ‘corruptie’, maar de macht die deze, elkaar overigens op leven en dood bestrijdende multimiljardairs bezitten, wordt niet ingeperkt maar door het EU Associatieakkoord juist bestendigd.

Dus in het referendum toch maar eens ‘Nee’ stemmen, en dan (PvdA, GroenLinks, D’66, PAX…) de kaarten op tafel!

Kees van der Pijl










Geen opmerkingen:

Een reactie posten